งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาเปรียบเทียบทัศนะคติและความคาดหวังของเยาวชนชาวเขาที่มีต่อบทบาทของพระสงฆ์ ซึ่งปฏิบัติงานในหมู่บ้านชาวไทยภูเขา ด้านกลุ่มประชากรที่ใช้ศึกษาคือ เยาวชนชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง แม้ว เย้า ลีซอ มูเซอ ถิ่น ลัวะ ขมุ และอีก้อ สำหรับวิธีการศึกษาได้ใช้แบบสอบถามปลายปิดและปลายเปิดในการเก็บรวบรวมข้อมูล หลังจากได้ข้อมูล ได้นำไปวิเคราะห์หาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และคำบรรยายเหตุผลสนับสนุนท้ายตาราง ซึ่งผลของการศึกษาพบว่า

     บทบาทด้านการจัดการศึกษาได้แก่การจัดให้เยาวชนชาวเขาได้เรียนรู้การปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมของตนการดูแลรักษาสุขภาพเบื้องต้นการดูแลช่วยเหลือผู้ติดเชื้อเอดส์การป้องกันภัยจากยาเสพย์ติด และการชักนำเยาวชนให้บวชเรียนในระดับที่สูงขึ้นนั้น เยาวชนชาวเขามีความเห็นด้วยมากกับบทบาทด้านนี้ โดยได้ให้เหตุผลว่า เพื่อเป็นการรักษาประเพณีวัฒนธรรมอันดีไว้ และได้เรียนรู้เกี่ยวกับวิธีการดูแลและช่วยเหลือผู้ติดเชื้อเอดส์ และวิธีป้องกันภัยจากสารเสพย์ติด ส่วนการบวชเรียนเป็นการเปิดโอกาสให้เยาวชนชาวเขาได้รับการศึกษาเพิ่มขึ้น ด้านความคาดหวังอยู่ในระดับปานกลางโดยให้เหตุผลว่าเยาวชนชาวเขาส่วนใหญ่ได้ผ่านการอบรมหรือเรียนรู้มาแล้ว

     บทบาทด้านการอบรมคุณธรรม ได้แก่การสอนจริยธรรมในโรงเรียน การจัดงานค่ายคุณธรรมงานพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ งานแสดงตนเป็นพุทธมามกะ บวชเณรภาคฤดูร้อน งานพระธรรมจาริกสัญจรและการสอนศาสนพิธีที่ควรรู้ เบญจศีล เบญจธรรม ธรรมะเป็นที่อยู่ของท่านผู้ใหญ่ คุณธรรมเพื่อความสำเร็จในชีวิต บุคคลหาได้ยาก หน้าที่ของลูกศิษย์ที่ดี หน้าที่ของพลเมืองที่ดี หน้าที่ของเพื่อนที่ดี การเข้าถึงพระรัตนตรัย โอวาทของพระพุทธเจ้า ธรรมะสำหรับคนมีเหย้ามีเรือน ธรรมะสำหรับยึดเหนี่ยวใจคนให้รักและนับถือเรา อบายมุขทางแห่งความฉิบหาย ทุจริต สุจริต ความจริงอันประเสริฐ การปฏิบัติกัมมัฏฐาน อานิสงส์การบวชสามเณร การทำบุญในพระพุทธศาสนา อกุศลมูล ธรรมะที่อำนวยประโยชน์ชีวิตในปัจจุบัน ธรรมะที่อำนวยประโยชน์แก่ชีวิตในอนาคต ทั้งหมดที่กล่าวมาเยาวชนชาวเขาที่ความเห็นด้วยมาก ทั้งนี้เพราะทำให้ได้เรียนรู้หลักธรรมในพระพุทธศาสนาให้มากขึ้น พร้อมกับนำหลักธรรมที่ได้เรียนรู้ไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน มีบางกิจกรรมที่ต้องการให้ย้ายสถานที่จัดบ้าง เช่น งานค่ายคุณธรรมงานแสดงตนเป็นพุทธมามกะ เหตุผล คือ ต้องการให้ชาวบ้านอื่นๆ ได้สัมผัสกิจกรรมดังกล่าวบ้างด้านความคาดหวังอยู่ในระดับปานกลางทั้งนี้ได้ให้เหตุผลว่าเยาวชนชาวเขาส่วนใหญ่ได้เรียน ได้ฟังและได้สัมผัสกับกิจกรรมดังกล่าวมาแล้ว

     บทบาทด้านการสงเคราะห์ปัจจัยสี่ ได้แก่การจัดหาเครื่องบริโภค (อาหาร) การจัดหาเครื่องนุ่งห่มจัดหาอุปกรณ์ก่อสร้างไว้ซ่อมแซม บ้านเรือน ในที่ยามเกิดภัยธรรมชาติ การจัดหายาสามัญประจำบ้านเพื่อบรรเทาอาการเจ็บป่วยเบื้องต้น เยาวชนชาวเขามีความเห็นด้วยในระดับที่น้อย โดยได้ให้เหตุผลว่าปัจจุบันมีหน่วยงานของรัฐที่ทำอยู่แล้ว หรือบางอย่างชาวบ้านน่าจะจัดหาเองได้เช่น เครื่องนุ่งห่ม สำหรับการจัดหายาสามัญประจำบ้านก็ไม่น่าเป็นหวงเพราะปัจจุบันมีสถานีอนามัยใกล้บ้านและ ๓๐ บาท รักษาได้ทุกโรค

     บทบาทด้านการพัฒนาสาธารณะประโยชน์ ได้แก่จัดตั้งศูนย์พัฒนาเด็กก่อนเกณฑ์เยาวชนชาวเขามีความเห็นด้วยและมีความคาดหวังปานกลาง ทั้งนี้เพราะเห็นว่าสถานที่ดังกล่าวมีอยู่แล้วที่โรงเรียนและมีงบประมาณพร้อมกว่าที่วัด ส่วนการจัดให้มีลานกีฬาต้านยาเสพย์ติด จัดให้มีที่อ่านหนังสือพิมพ์ สถานที่เรียนและฝึกวิชาชีพนั้น เยาวชนชาวเขาเห็นด้วยมาก เพราะจะทำให้เยาวชนชาวเขาหันมาสนใจกีฬา สนใจการอ่านหนังสือพิมพ์ และจะได้ใช้เวลาว่างเกิดประโยชน์ ได้พัฒนาฝีมือด้านการประกอบอาชีพเพิ่มมากขึ้น แต่เห็นว่าพระสงฆ์น่าจะทำหน้าที่เป็นฝ่ายช่วยสนับสนุนจะเหมาะกว่า เช่น ปรับปรุงสนามกีฬาที่มีอยู่แล้วให้ดีขึ้น จัดหาหนังสือเข้าห้องสมุดให้มากขึ้น สำหรับความคาดหวังในระดับปานกลาง ซึ่งเยาวชนชาวเขาได้ให้เหตุผลว่างานลักษณะดังกล่าวมีหน่วยงานของรัฐทำอยู่แล้ว

     บทบาทด้านการปฏิบัติกิจของสงฆ์และการครองสมณะสารูป ซึ่งเกี่ยวกับการทำวัตรเช้า ทำวัตรเย็น การออกรับบิณฑบาต การเชิญชวนชาวเขาให้ทำบุญในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา การปกป้องพระพุทธศาสนาโดยการชี้แจงให้ชาวเขาเข้าใจเมื่อชาวบ้านเข้าใจผิดในพระธรรมวินัยและการจัดงานชาวเขาสัมพันธ์ในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา เยาวชนชาวเขามีความเห็นด้วยมาก เพราะนอกจากจะได้ร่วมทำวัตรสวดมนต์ ทำบุญตักบาตรแล้ว ยังได้ความรู้เพิ่มมากขึ้นอีกทางหนึ่ง สำหรับการจัดงานชาวเขาสัมพันธ์นั้น ทำให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างชาวเขากับชาวเขาและชาวเขากับพระสงฆ์ ส่วนความคาดหวังอยู่ในระดับปานกลางโดยเยาวชนชาวเขาได้ให้ความเห็นว่าพระสงฆ์ปฏิบัติกิจของสงฆ์และครองสมณะสารูปดีอยู่แล้ว ไม่ว่าจะทำวัตรสวดมนต์ การออกรับบิณฑบาต การเชิญชวนให้ชาวเขาไปทำบุญที่วัดในวันพระและการชี้แจงแสดงธรรมโดยใช้เสียงตามสาย ส่วนเรื่องการจัดงานชาวเขาสัมพันธ์นั้นอยากให้จัดใกล้ๆ บ้านจะได้ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางไกล