บทคัดย่อ

                งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษา ๑.ความหมายและความสำคัญของพรหมวิหารธรรม ๒. เพื่อศึกษาตัวอย่างผู้ใช้หลักพรหมวิหารธรรมเพื่อการพัฒนาจิตในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท และ ๓. เพื่อประยุกต์หลักพรหมวิหารธรรมเพื่อการพัฒนาจิตในสังคมไทย

                    ผลการศึกษาพบว่าพรหมวิหารธรรมคือธรรมเป็นเครื่องอยู่อย่างประเสริฐ เป็นธรรมสำหรับมนุษย์ทุกคน เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า อัปปมัญญา คือธรรมที่แผ่ไปไม่มีประมาณ หลักธรรมนี้ได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา  พรหมวิหารธรรมเป็นหลักธรรมค้ำจุนโลก ในฐานะที่พรหมวิหารธรรมเป็น ๑ ในกัมมัฏฐาน ๔๐ การเจริญพรหมวิหารธรรมย่อมนำผู้ปฏิบัติไปสู่การพัฒนาจิต ตามหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาเถรวาทซึ่งมีความสำคัญมาก เป็นการชี้ให้เห็นว่าพรหมวิหารธรรมมีความสำคัญต่อจริยธรรมเพื่อการพัฒนาจิต เป็นคุณธรรมระดับพื้นฐาน และเป็นแนวทางต่อการพัฒนาจิต เพื่อนำไปสู่ระดับคุณธรรมขั้นสูงในการเจริญวิปัสสนา

                    ความสำคัญของพรหมวิหารธรรมต่อการพัฒนาจิตปรากฏผลในการศึกษาจากบุคคลผู้ใช้หลักพรหมวิหารธรรม ดังนี้ ๑. พระโพธิสัตว์ ๒. ภิกษุ ๓. อุบาสก ๔. อุบาสิกา
ผลการศึกษามีดังนี้

                  ๑. ก่อนพุทธกาล การเจริญพรหมวิหารธรรมมีจุดมุ่งหมายเพื่ออุบัติเป็นพรหมใน
พรหมโลก  

                  ๒. ผู้ประกอบด้วยเมตตาธรรม แม้ยาพิษหรือสัตว์ร้ายมิอาจก่อให้เกิดอันตรายได้ เป็นที่รักของเทวดา และเทวดาย่อมรักษาเป็นต้น

                  ๓.  เป็นผู้เข้าถึงพระรัตนตรัย

            การประยุกต์ใช้หลักพรหมวิหารธรรมเพื่อการพัฒนาจิตชี้ให้เห็นว่าพรหมวิหารธรรมเป็นหลักคุณธรรมและจริยธรรม เพื่อการฝึกฝนและการพัฒนาจิต และมนุษย์จำเป็นต้องรับรู้สิ่งต่าง ๆ ทางโลกธรรม บุคคลผู้มีศักยภาพทางจิตจะแก้ไขปัญหาและอยู่ในโลกธรรมได้ ดังคำกล่าวว่า จิตที่มีการพัฒนาดีแล้วย่อมนำความสุขต่อการดำรงชีวิต การพัฒนาจิตด้วยพรหมวิหารธรรมจำเป็นต้องเริ่มต้นจากสังคมที่เล็กที่สุดและมีความสำคัญที่สุดคือครอบครัว โดยมีพ่อแม่เป็นผู้นำ จักทำให้หลักพรหมวิหารธรรมอยู่ในเรือนใจของทุกคนจากปัจเจกชนสู่สังคมอย่างยั่งยืน

ดาวน์โหลด