การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสม (Mixed Research) ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) และการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ ประชาชนที่มีอายุ ๑๘ ปีขึ้นไป เป็นประชากรในการศึกษาโดยเลือกประชาชนที่อยู่ในเขตพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย จำนวน ๓๖๐ คน จากจำนวนประชากร ๓,๖๔๖ คน  ซึ่งใช้วิธีการสุ่มตัวอย่าง โดยใช้สูตรการคำนวณของทาโร่ ยามาเน่ (Taro Yamane) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปเพื่อการวิจัยทางสังคมศาสตร์ สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปของประชากร คือ ค่าความถี่  ค่าร้อยละ สถิติที่ใช้วิเคราะห์ระดับความคิดเห็นต่อบทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย คือค่าความถี่ (Frequencies) ร้อยละค่าเฉลี่ย (Mean) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และทดสอบสมมติฐานเพื่อบรรยายข้อมูลปัจจัยส่วนบุคคล การทดสอบค่าที (t-test) เพื่อทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยสองกลุ่ม และการทดสอบค่าเอฟ (F-test) ด้วยวิธีการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One Way ANOVA) เพื่อทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยตั้งแต่สามกลุ่มขึ้นไป และทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยเป็นรายคู่ด้วยวิธีผลต่างนัยสำคัญน้อยที่สุด (Least Significant Difference : LSD) และการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-Depth Interview) กับผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informant) และใช้เทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาประกอบบริบท

ผลการศึกษาวิจัยพบว่า

๑) บทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ประชาชนมีความคิดเห็นโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก (  = ๒.๗๑) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า อยู่ในระดับปานกลางทุกด้าน มีค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อยตามลำดับ คือ ด้านการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ( =2.86) ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ( =2.77) ด้านเศรษฐกิจ ( =๒.๗๑) ด้านการพัฒนาการสาธารณสุข ( =2.67) ด้านการพัฒนาสังคม ( =2.64) และด้านการพัฒนาการเมืองและการบริหารจัดการ ( =2.61)

๒) เปรียบเทียบบทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย จำแนกตามปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ อายุ ระดับการศึกษา อาชีพ ที่อยู่ และรายได้ต่อปี พบว่า ประชาชนที่มี เพศ อาชีพ รายได้ต่อปี ที่อยู่ ต่างกัน มีความคิดเห็นต่อบทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ไม่แตกต่างกัน ส่วนประชาชนที่มี อายุ ระดับการศึกษา ต่างกัน มีความคิดเห็นต่อบทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย แตกต่างกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ ๐.๐๕

๓) ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับบทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย พบว่า ผู้บริหารองค์การบริหารส่วนตำบลควรมีเพิ่มการปรับปรุงถนนลูกรัง สร้างท่อระบายน้ำ ขุดลอกคลองสาธารณะและคลองธรรมชาติให้เพียงพอ ควรส่งเสริมพัฒนาเด็กและเยาวชน พัฒนากลุ่มสตรีและกลุ่มแม่บ้านเกษตร ป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด ควรเพิ่มการปลูกป่าในชุมชนบำรุงแหล่งน้ำธรรมชาติ และผลการสัมภาษณ์เชิงลึกบุคคลผู้ให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับบทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลโพนสูง อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย สรุปได้ว่า บทบาทการพัฒนาชุมชนขององค์การบริหารส่วนตำบลจะสามารถสำเร็จได้นั้น ต้องได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วน โดยเฉพาะรัฐบาลควรให้การสนับสนุนด้านงบประมาณให้เพียงพอต่อการพัฒนาอย่างเท่าเทียมกัน