บทคัดย่อ

                 งานวิจัยเรื่องการสืบทอดการจาริกบุญของชาวพุทธในประเทศไทย  มีวัตถุประสงค์           ๒ ข้อ คือ ๑) เพื่อศึกษาความเป็นมาของการจาริกบุญ  ในครั้งพุทธกาลและหลังพุทธกาล                และ ๒) เพื่อศึกษาการสืบทอดการจาริกบุญของชาวพุทธในประเทศไทย

                 ผลการวิจัยพบว่า การจาริกบุญ หมายถึง การเดินทางเกี่ยวกับศาสนกิจ หรือการแสวงหาสิ่งที่มีความสำคัญทางคุณธรรมต่อจิตใจ แสวงหาปัญญามรรควิธีเพื่อความหลุดพ้น การจาริกในสมัยพุทธกาลที่พบมากคือการจาริกไปประกาศพระศาสนา เช่นพระอรหันต์ ๖๐ องค์จาริกสั่งสอนแสดงธรรมเพื่อประโยชน์แก่มหาชนทั้งหลาย  โดยมีต้นแบบมาจากพระพุทธเจ้า สืบทอดโดยพุทธสาวกเป็นสังฆกิจสำคัญ

                 การจาริกในสมัยหลังพุทธกาล พระเจ้าอโศกมหาราช เสด็จธรรมยาตราจาริกบุญไป สถานที่พระพุทธเจ้าเคยประทับ ทรงโปรดให้สร้างสถูปเจดีย์และเสาหินเป็นหลักฐาน ซึ่งต่อมาพุทธบริษัททั้งหลายได้สืบทอดคติการจาริกบุญ ไปตามพุทธสถานที่พระเจ้าอโศกมหาราชได้สร้างไว้ และมีการจาริกเพื่อสืบทอดพระสัทธรรมโดยสมณะจีน เช่น สมณะฟาเหียน สมณะเสวียนจั้ง สืบต่อมาถึงพุทธบริษัทสมัยต่อ ๆ มา การจาริกบุญได้สืบทอดผ่านกระบวนการศึกษาเรียนรู้จาก          มุขปาฐะ สู่คัมภีร์ในพระพุทธศาสนา เช่น พระไตรปิฎก อรรถกถา ตำนาน หลักฐานทางโบราณคดี วรรณกรรมศาสนา และกิจกรรมทางสังคมวัฒนธรรม ฯลฯ ซึ่งได้ปรากฏเรื่องเล่า มีบุคคล               มีเหตุการณ์ ทำให้ทราบความเป็นมา ความสำคัญ หลักฐานพยานของการจาริกบุญในยุคสมัยต่าง ๆ

                 ซึ่งได้สืบทอดการจาริกบุญมาสู่ชาวพุทธไทย พร้อมกับการรับนับถือพระพุทธศาสนา  และมีพัฒนาการด้วยคตินิยมสืบทอดเป็นวัฒนธรรมประเพณี โดยเฉพาะการจาริกบุญสังเวชนียสถาน ๔ แห่ง  คือ สถานที่ประสูติ สถานที่ตรัสรู้ สถานที่ทรงแสดงปฐมเทศนาและสถานที่ปรินิพพาน ซึ่งปรากฏความสำคัญจากพระพุทธวจนะ จึงเป็นเป้าหมายหลักของการจาริกบุญ รวมทั้งพุทธสถานที่ปรากฏในพุทธประวัติ ศาสนสถาน ที่สร้างขึ้นเพื่อประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ พระอรหันตธาตุ ซึ่งเป็นบุญสถาน บุญเขต บุญวิถี การบำเพ็ญศาสนกิจจาริกบุญของพุทธบริษัทในพระพุทธศาสนา

                 การสืบทอดการจาริกบุญของชาวพุทธ ในสมัยพุทธกาลและหลังพุทธกาล ผ่านกาลเวลาจากอดีตสู่ชาวพุทธไทยปัจจุบัน มีพัฒนาการสู่คติการบูชาพระธาตุประจำราศีเกิดของชาวพุทธไทยภาคเหนือ การจาริกบูชารอยพระพุทธบาท การจาริกสักการะพระพุทธรูปสำคัญ และพระสงฆ์       ผู้ประพฤติดี (พระสุปฏิปันโน) รวมทั้งการไหว้พระ ๙ วัด  และการจาริกบุญไปยังพุทธสถานที่อยู่ในประเทศใกล้เคียง เช่น พม่าและศรีลังกา  คติการจาริกบุญ กำลังสืบทอดต่อไปในหมู่ชาวพุทธ เช่นเดียวกับที่บรรพชนได้สืบสานกันมา สู่ยุคปัจจุบันด้วยการสื่อสารที่รวดเร็วและกว้างไกล

                 การสืบทอดการจาริกบุญ จึงกำลังเป็นกิจกรรมสำคัญของชาวพุทธไทย ผู้มีความศรัทธาเลื่อมใสในพระรัตนตรัย พร้อมการสั่งสมบำเพ็ญบุญกิริยา การทำนุบำรุงพุทธศาสนสถานต่าง ๆ การถวายอามิสบูชาและปฏิบัติบูชา เพื่อได้รับอานิสงส์กุศลผลบุญ และการศึกษาหาความรู้ ทั้งด้านปริยัติและปฏิบัติ ซึ่งเป็นการสืบทอดอายุพระพุทธศาสนา ดำรงพระสัทธรรม ดูแลรักษาพุทธศาสนสถาน พุทธศาสนวัตถุ พุทธศาสนทายาท เป็นต้น ทำให้พระพุทธศาสนาเข้มแข็งมั่นคง และจะดำรงอยู่คู่กับสืบทอดการจาริกบุญของชาวพุทธทั่วโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวพุทธไทยตลอดไป

ดาวน์โหลด