การศึกษาวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ๒) เพื่อพัฒนารูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ๓) เพื่อนำเสนอรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยใช้การวิจัยแบบผสมผสานวิธี ได้แก่ เริ่มจากศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษาโดยแจกแบบสอบถามความคิดเห็นจากผู้บริหารสถานศึกษา ครูวิชาการและประธานคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน ๓๖๖ คน และได้จากการสัมภาษณ์เชิงลึก จัดสนทนากลุ่มโดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน ๙ รูป/คน  เพื่อทำการยกร่างรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานและประเมินความเหมาะสมและเป็นไปได้ของรูปแบบจากผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน ๙ คน จนได้รูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานและนำเสนอรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานฉบับสมบูรณ์ สถิติที่ใช้ในการวิจัยได้แก่สถิติเชิงบรรยาย ได้แก่ ความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัย พบว่า:

๑. การศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษา       ขั้นพื้นฐาน ตามหลักทศพิธราชธรรม ๑๐ ลักษณะคือ ๑) ทาน (การให้) ๒) ศีล (การประพฤติอยู่     ในศีลธรรมและกฎเกณฑ์) ๓) ปริจจาคะ (การเสียสละเพื่อส่วนรวม) ๔) อาชชวะ (ความเป็นผู้ตรง)
๕) มัททวะ (ความสุภาพอ่อนโยน) ๖) ตปะ (ความเพียร) ๗) อักโกธะ (ความไม่โกรธ) ๘) อวิหิงสา (การไม่เบียดเบียน)  ๙) ขันติ(ความอดทน) ๑๐) อวิโรธนะ (ความยุติธรรม) ที่กำหนดเป็นคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธที่จะทำการศึกษาเฉพาะคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธตามหลักทศพิธราชธรรมที่ผู้บริหารสถานศึกษาปฏิบัติ พบว่า ผู้บริหารสถานศึกษาในเขตตรวจราชการที่ ๑๘ มีระดับที่ปฏิบัติจริงเกี่ยวกับคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธของผู้บริหารสถานศึกษา สามารถจำแนกได้ ๓ กลุ่ม นั่นคือ กลุ่มที่ ๑ คือ กลุ่มที่ระดับปฏิบัติจริงเกี่ยวกับพฤติกรรมที่แสดงคุณลักษณะภาวะผู้นำระดับมาก จำนวน ๖ ด้าน  ที่ผู้บริหารสถานศึกษาต้องดำรงรักษาไว้ คือ ด้านมัททวะ (ความสุภาพอ่อนโยน)  ด้านขันติ (ความอดทน)  ด้านอวิหิงสา (การไม่เบียดเบียน) ด้านตปะ (ความเพียร) ด้านปริจจาคะ (การเสียสละเพื่อส่วนรวม) ด้านอักโกธะ (ความไม่โกรธ)  กลุ่มที่ ๒  เป็นกลุ่มที่ระดับปฏิบัติจริงเกี่ยวกับพฤติกรรมที่แสดงคุณลักษณะภาวะผู้นำปานกลาง จำนวน ๑ ด้าน คือ ด้านศีล (การประพฤติอยู่ในศีลธรรมและกฎเกณฑ์) ต้องดำรงรักษาไว้  ส่วนกลุ่มที่ ๓ เป็นกลุ่มที่ระดับปฏิบัติจริงเกี่ยวกับพฤติกรรมที่แสดงคุณลักษณะภาวะผู้นำอยู่ในระดับน้อย จำนวน ๓ ด้าน คือ  ด้านอวิโรธนะ (ความยุติธรรม)  ด้านอาชชวะ (ความเป็นผู้ตรง) และด้านทาน (การให้)  ของผู้บริหารสถานศึกษาไปสร้างรูปแบบในการพัฒนา

๒. การพัฒนารูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้างและจัดสนทนากลุ่ม โดยผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า การวิเคราะห์ระดับปฏิบัติจริงที่แสดงคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรมเชิงพุทธ ระดับน้อย ๓ ด้าน คือ ด้านอวิโรธนะ(ความยุติธรรม) ด้านอาชชวะ (ความเป็นผู้ตรง) ด้านทาน (การให้) มาพัฒนาเพื่อยกร่างรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งมีวิธีการพัฒนา ดังนี้ ด้านอวิโรธนะ (ความยุติธรรม) คือ วิธีการฝึกฝนตนเอง กิจกรรมพัฒนาจิตและการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง วิธีการพัฒนาด้านอาชชวะ (ความเป็นผู้ตรง) คือ การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง กิจกรรมพัฒนาจิตและวิธีการฝึกฝนตนเอง และวิธีการพัฒนาด้านทาน (การให้) คือ กิจกรรมพัฒนาจิต การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงและวิธีการฝึกฝนตนเอง และจากการประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบการพัฒนาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ จะได้รูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

๓. การนำเสนอรูปแบบการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งได้ผ่านการประเมินความเหมาะสมและความเป็นไปได้ของรูปแบบโดยผู้ทรงคุณวุฒิ ได้รูปการพัฒนาคุณลักษณะภาวะผู้นำทางจริยธรรมเชิงพุทธสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาระดับประถมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ฉบับสมบูรณ์

Download