การศึกษาวิเคราะห์วิธีการสอนของพระพุทธพจนวราภรณ์ (จันทร์ กุสโล) มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑, เพื่อศึกษาประวัติและผลงานของพระพุทธพจนวราภรณ์ ๒, เพื่อศึกษาวิธีการสอนของพระพุทธพจนวราภรณ์ ๓, เพื่อวิเคราะห์ผลการสอนของพระพุทธพจนวราภรณ์

                      วิทยานิพนธ์นี้ เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร แหล่งข้อมูลหลักคือ พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ปีพุทธศักราช ๒๕๓๙ และศึกษาจากหนังสือหรือเอกสารของ      พระพุทธพจนวราภรณ์ ตลอดถึงเอกสารอื่นๆที่เกี่ยวข้อง

               ผลการวิจัยพบว่า พระพุทธพจนวราภรณ์    เป็นพระมหาเถระที่เปี่ยมด้วยเมตตาคุณ     ท่านสอนบรรพชิตและคฤหัสถ์        ให้รู้ถึงความสำคัญของการศึกษา     ด้วยการก่อตั้งสถานศึกษาสำหรับบรรพชิตและคฤหัสถ์ผู้ด้อยโอกาสทางการศึกษา    ได้แก่   โรงเรียนมัธยมเมตตาศึกษา  ร่วมก่อตั้งมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย  วิทยาเขตล้านนา  โดยเน้นการสอดแทรกธรรมะควบคู่กันไป   และก่อตั้งมูลนิธิศึกษาพัฒนาชนบท   เพื่อพัฒนาอาชีพให้แก่ผู้ยากไร้ในชนบท

               วิธีการสอนของท่านเป็นส่วนสำคัญในการเผยแผ่ของท่านว่าโดยเนื้อหามี ๒ ด้านคือ๑. การพัฒนา ๒. วิชาการ  :-

               ๑. การพัฒนา มีทั้งพัฒนาบุคคลและพัฒนาวัตถุ

                      ๒. วิชาการ มีทั้งการศึกษาและพระพุทธศาสนา

                      ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อ พระพุทธพจนวราภรณ์ ในฐานะผู้ส่งสารมี ๒ ประการ คือ

ปัจจัยภายใน ได้แก่ คุณธรรมและความรู้ ปัจจัยภายนอก ได้แก่ บุคลิกภาพหรือปฏิปทาที่ก่อคุณประโยชน์ต่อผู้อื่น เนื้อหาส่วนใหญ่เป็นการนำหลักพุทธธรรมมาพัฒนาบุคคลทั้งสองส่วน คือ ร่างกายและจิตใจ                                                         

                     ผลจากการสอนของท่าน     ทำให้บรรพชิตและคฤหัสถ์เหล่านั้นสามารถใช้ชีวิตได้ในสังคมอย่างมีความสุข โครงการนี้ไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ ซึ่งท่านได้ทุ่มเททั้งกำลังกาย กำลังใจ กำลังปัญญา ด้วยปณิธานที่มุ่งมั่น    ในการผลิตบุคคลที่มีคุณภาพและศักยภาพสู่สังคม ซึ่งท่านได้ทำมาแล้วกว่า ๓๐ ปี การทำงานทั้งหลายของท่านเป็นที่รู้จักกันดีทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ

download