งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาชีวิตและงานในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระครูพิศาลธรรมภาณี (สมดี สุวณฺโณ) วัดสันติวนาราม  ตำบลบ้านเชียง  อำเภอหนองหาน  จังหวัดอุดรธานี  โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลงานและปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จ วิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและผลการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระครูพิศาลธรรมภาณี วิทยานิพนธ์นี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพซึ่งเน้นวิจัยทางเอกสารและรวบรวมข้อมูลในพื้นที่การวิจัย  แล้วนำข้อมูลที่ปรากฏในเอกสารและข้อมูลจากภาคสนามมาวิเคราะห์หาข้อสรุปและข้อเสนอแนะ

      ผลจากการศึกษาพบว่า พระครูพิศาลธรรมภาณี (สมดี สุวณฺโณ) ได้สร้างสรรค์ผลงานเพื่อจรรโลงพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก ผลงานที่สำคัญ คือ ๑) งานบริหารงานกิจการคณะสงฆ์ ประกอบด้วยภารกิจ ๖ ด้าน ได้แก่ งานด้านการปกครอง ด้านการศึกษา  ด้านการเผยแผ่  ด้านสาธารณูปการ ด้านสาธารณสงเคราะห์ และด้านการศึกษาสงเคราะห์ ๒) การประพันธ์หนังสือ  ๓) งานเทศน์ ๔) งานศึกษาดูงานต่างประเทศ  ๕) งานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม  แต่งานด้านการเผยแผ่และสาธารณสงเคราะห์ปรากฏผลงานเชิงประจักษ์ชัดเป็นพิเศษ ปัจจัยที่ทำให้ประสบความสำเร็จเกิดจากท่านเป็นผู้มีบุคลิกภาพที่ดี ฉลาดเลือกธรรมะเหมาะสมแก่ผู้ฟัง ใช้สื่อประกอบการสอนอย่างชำนาญ เจริญรอยตามแบบอย่างคณาจารย์ผู้เป็นปราชญ์ ตั้งใจเผยแผ่ธรรมจนได้รับเกียรติคุณและการยอมรับจากสังคม  

      ด้านวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ท่านได้สอนจากเรื่องง่ายๆ อยู่ใกล้ตัวไปสู่เรื่องยากและลุ่มลึกไปตามลำดับ ด้วยวิธีการยกอุทาหรณ์และเล่านิทาน เปรียบเทียบด้วยอุปมาอุปไมย ยกพุทธศาสนสุภาษิต สุภาษิต คำคม โคลงและคำกลอนและใช้ภาษาง่ายๆ เหมาะสมแก่ผู้ฟังตามโอกาส นอกจากนั้นยังได้อาศัยสื่อการสอน เช่น ภาพเคลื่อนไหว ประกอบการเผยแผ่ และการประพันธ์หนังสือ ทำให้มีความโดดเด่นแตกต่างจากพระนักเผยแผ่รูปอื่น

                    ผลการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของท่าน เกิดประโยชน์ ๓ ด้าน ได้แก่ ด้านบุคคล ได้นำความรู้ทางพระพุทธศาสนามาสู่ภาคประชาชน อันเป็นผลนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิตทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความเชื่อ  ทัศนคติ  ความคิด  พฤติกรรมในเชิงลบเป็นไปในเชิงบวก ด้านสังคม ได้ปลูกฝังความศรัทธาและความเชื่อมั่นในหลักธรรมของพระพุทธศาสนา โดยเริ่มจากการพัฒนาที่บุคคลและครอบครัวไปสู่การพัฒนาของสังคมใหญ่  รู้จักนำความเจริญทางด้านวัตถุมาเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาทางด้านจิตใจ  รู้จักการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและการปกครอง  สร้างความมั่นคงและสันติสุขแก่สังคมมนุษย์และ ด้านศาสนา ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาด้วยการนำหลักธรรมไปเผยแผ่ให้กว้างขวางขึ้น อันเป็นการประดิษฐานพระพุทธศาสนาให้อยู่คู่กับสังคมตลอดไป

 download