วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑)  เพื่อศึกษาพระราชประวัติของพระเจ้าปเสนทิโกศลที่ปรากฎในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท  ๒)  เพื่อศึกษาบทบาทในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาของพระเจ้าปเสนทิโกศล  ๓)  เพื่อศึกษาพระราชจริยาวัตรของพระเจ้าปเสนทิโกศลที่นำมาประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน  งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เน้นศึกษาค้นคว้าจากเอกสาร โดยสำรวจข้อมูลชั้นปฐมภูมิจากพระไตรปิฎก อรรถกถา  ข้อมูลชั้นทุติยภูมิจากตำราวิชาการ เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

ผลจากการศึกษาวิจัยพบว่า   พระเจ้าปเสนทิโกศล อดีตชาติเคยเกิดเป็นมานพชื่อว่า สุทธมานพ ได้ถวายบัวและเอาผ้ากั้นแสงแดดถวายเป็นพุทธบูชา ในสมัยของพระโกนาคมนะสัมมาสัมพุทธเจ้า พร้อมทั้งตั้งความปรารถนาอยากเป็นพระพุทธเจ้า  พระโกนาคมนะทรงพยากรณ์ว่าจะเป็นพระพุทธเจ้า พระนามว่า พระธรรมราชาสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อภัทรกัปนี้ล่วงไปแล้ว  พระเจ้าปเสนทิโกศลนั้น เดิมนับถือศาสนาพราหมณ์และลัทธิท้องถิ่นที่นิยมกันในสมัยนั้น  ต่อมาได้หันมานับถือพระพุทธศาสนา  ถือเอาพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งตลอดชีวิต  เป็นกษัตริย์ที่มีพระชนมายุเท่ากับพระพุทธเจ้า ทรงเป็นพระญาติกับพระพุทธเจ้า และทรงเป็นกษัตริย์ที่มีเคารพ กตัญญูในพระพุทธเจ้าเป็นอย่างยิ่ง

สำหรับบทบาทในการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนานั้น  พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงสนพระทัยในการอุปถัมภ์บำรุงด้วยปัจจัยไทยธรรม แด่พระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพุทธสาวกและสาวิกา  ทรงเป็นแบบอย่างแก่ประชาชนในแว่นแคว้นด้านการถวายอามิสทาน   การสร้างกุฎีเสนาสนะ   และพระเจ้าปเสนทิโกศลเมื่อเสร็จจากพระราชกรณียกิจจะเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อสนทนธรรม จึงทำให้เกิดพระสูตรเกี่ยวข้องกับพระเจ้าปเสนทิโกศลมากมายที่ปรากฏใน โกสลสังยุต          พระเจ้า ปเสนทิโกศลมีส่วนทำให้เกิดการบัญญัติพระวินัยในพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก

พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงมีพระราชจริยาวัตรที่งดงามหลายด้าน โดยนำหลักพุทธธรรมในพระพุทธศาสนาไปประพฤติปฏิบัติ ในฐานะผู้นำและผู้บริหารประเทศ ทรงใช้หลักทศพิธราชธรรม ในการปกครองแคว้นโกศลและกาสี   ในฐานะผู้ครองเรือนทรงใช้หลักฆราวาสธรรม สมชีวิธรรม  ในด้านของสรีระพระเจ้าปเสนทิโกศล ทรงใช้พุทธวิธีในการลดความอ้วน ทำให้พระวรกายนั้นไม่อึดอัด  และจากมหาสุบิน ๑๖ ประการของพระเจ้าปเสนทิโกศล จึงทำให้เกิดพุทธทำนายโลกที่จะเกิดขึ้นในปัจจุบัน  จึงกล่าวได้ว่าพระเจ้าปเสนทิโกศลนั้นมีพระราชจริยาวัตรที่งดงาม  และมีพระคุณอย่างยิ่งกับมนุษย์ในปัจจุบัน

กล่าวโดยสรุป    อุบาสกอุบาสิกา ควรศึกษาบทบาทและพระราชจริยาวัตรในด้านต่างๆ ของพระเจ้าปเสนทิโกศลมาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์และมีคุณค่าทั้งต่อตนเอง  ครอบครัว  องค์กรหรือหน่วยงาน และประเทศชาติ  โดยเฉพาะอย่างยิ่งพึงศึกษาหลักธรรมคำสอนแล้วน้อมมาช่วยเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้รุ่งเรืองสืบต่อไปชั่วนิรันดร์

Download